Si alia sentit, inquam, alia loquitur, numquam intellegam quid sentiat; Fortemne possumus dicere eundem illum Torquatum? Sed in rebus apertissimis nimium longi sumus. Tum Torquatus: Prorsus, inquit, assentior; Ergo, inquit, tibi Q.
Quamquam id quidem licebit iis existimare, qui legerint. Summus dolor plures dies manere non potest? Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus; Ita cum ea volunt retinere, quae superiori sententiae conveniunt, in Aristonem incidunt; Tu quidem reddes; Et si turpitudinem fugimus in statu et motu corporis, quid est cur pulchritudinem non sequamur? Isto modo, ne si avia quidem eius nata non esset. Ergo illi intellegunt quid Epicurus dicat, ego non intellego? Equidem soleo etiam quod uno Graeci, si aliter non possum, idem pluribus verbis exponere.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem; His singulis copiose responderi solet, sed quae perspicua sunt longa esse non debent. Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Aliud igitur esse censet gaudere, aliud non dolere. Sed ad bona praeterita redeamus. Pudebit te, inquam, illius tabulae, quam Cleanthes sane commode verbis depingere solebat. Duo Reges: constructio interrete. Quid est enim aliud esse versutum? Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem; Nihil est enim, de quo aliter tu sentias atque ego, modo commutatis verbis ipsas res conferamus.
Itaque haec cum illis est dissensio, cum Peripateticis nulla sane. Quid ergo aliud intellegetur nisi uti ne quae pars naturae neglegatur? At iam decimum annum in spelunca iacet. Nam illud quidem adduci vix possum, ut ea, quae senserit ille, tibi non vera videantur. Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. Quid ergo attinet dicere: Nihil haberem, quod reprehenderem, si finitas cupiditates haberent? Gerendus est mos, modo recte sentiat. Sed fortuna fortis;
Habes, inquam, Cato, formam eorum,
de quibus loquor, philosophorum. Deinde disputat, quod cuiusque generis animantium statui deceat extremum. Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere. Non quam nostram quidem, inquit Pomponius iocans; Inde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus. Est autem etiam actio quaedam corporis, quae motus et status naturae congruentis tenet; Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad factorum pulchritudinem?
Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest. Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum et malorum. Itaque nostrum est-quod nostrum dico, artis est-ad ea principia, quae accepimus. Ut aliquid scire se gaudeant? Aeque enim contingit omnibus fidibus, ut incontentae sint. Me igitur ipsum ames oportet, non mea, si veri amici futuri sumus. Ut optime, secundum naturam affectum esse possit. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? Verum hoc loco sumo verbis his eandem certe vim voluptatis Epicurum nosse quam ceteros.
Sed vos squalidius, illorum vides quam niteat oratio. Sin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Isto modo ne improbos quidem, si essent boni viri. Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Ergo id est convenienter naturae vivere, a natura discedere. Nam quibus rebus efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. Quaero igitur, quo modo hae tantae commendationes a natura profectae subito a sapientia relictae sint.
An eum discere ea mavis, quae cum plane perdidiceriti nihil sciat? Vulgo enim dicitur: Iucundi acti labores, nec male Euripidesconcludam, si potero, Latine; Ut in voluptate sit, qui epuletur, in dolore, qui torqueatur. Septem autem illi non
suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt. Quorum altera prosunt, nocent altera. Quicquid enim a sapientia proficiscitur, id continuo debet expletum esse omnibus suis partibus;
Sed in rebus apertissimis nimium longi sumus. Sed residamus, inquit, si placet. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum. Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere.
Nam adhuc, meo fortasse vitio, quid ego quaeram non perspicis. Si autem id non concedatur, non continuo vita beata tollitur. Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico. Itaque et manendi in vita et migrandi ratio omnis iis rebus, quas supra dixi, metienda. Maximas vero virtutes iacere omnis necesse est voluptate dominante. Tum Quintus: Est plane, Piso, ut dicis, inquit. Et quidem iure fortasse, sed tamen non gravissimum est testimonium multitudinis. Satisne vobis videor pro meo iure in vestris auribus commentatus? Perturbationes autem nulla naturae vi commoventur, omniaque ea sunt opiniones ac iudicia levitatis.